ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္ရာမွာ ျမန္မာ ထိပ္ဆုံးက ပါ၀င္

VOA မွ
စစ္အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကမၻာေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အျပင္းထန္ဆုံး ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ႏုိင္ငံတခုအျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနဆဲ၊ ဘာသာေရး ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပဳလုပ္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေကာ္မရွင္ (USCIRF) က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔ကေန ၂၀၁၀ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔အထိ အက်ဳံး၀င္တဲ့ ၂၀၁၀ ျပည့္ ႏွစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာထဲမွာ အဲဒီလို ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအစီရင္ခံစာ ျပဳစုရာမွာ အဓိက တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ USCIRF ရဲ႕ အေရွ႕အာရွဆုိင္ရာ မူ၀ါဒေရးရာ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး စေကာ့ ဖိလစ္ဆီ (Scott Felipse) ကုိ ဦးေက်ာ္ဇံသာက ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာျပည္ Burma ဆုိတာကို ထိပ္ဆုံးမွာ ေဖာ္ျပထားတာဟာ အေျခအေန အဆုိး၀ါးဆုံးႏုိင္ငံ ျဖစ္ေနလို႔ မဟုတ္ဘဲ အကၡရာစဥ္အရ ထိပ္ဆုံးမွာ ေဖာ္ျပထားတာလုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ က်န္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေန ဘယ္လုိရွိေနသလဲ ဆုိေတာ့ သူက အခုလုိ စၿပီး ေျဖၾကားပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန အဆုိး၀ါးဆုံး ႏုိင္ငံတခုအျဖစ္ ဆက္ရွိေနဆဲဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ကို တားဆီး ပိတ္ပင္ရာမွာလည္း အျပင္းထန္ဆုံး ျဖစ္ေနပါတယ္။”

ဒါဟာ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာကို အေျခခံေနတဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အစုိးရ မူ၀ါဒအရ ခ်ဳိးေဖာက္တာလား၊ အထူးသျဖင့္ ေရႊ၀ါေရာင္အၿပီးမွာ ျဖစ္လာတဲ့ အေျခအေနမ်ားလားခင္ဗ်။

“ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးမွာေတာ့ အစုိးရရဲ႕ ဘာသာေရး ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြက အေပၚလြင္ဆုံး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာသာေရး ဖိႏွိပ္မႈ ျပႆနာ အမ်ားစုကေတာ့ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ မတုိင္ခင္ ဟိုးအေ၀းႀကီး ကတည္းက ရွိေနခဲ့တာပါ။ မြတ္ဆလင္ ဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚမွာေရာ ခရစ္ယာန္ ဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚမွာပါ ႏွိပ္ကြပ္လာခဲ့တာပါ။ အလားတူပဲ သူတုိ႔နဲ႔ အယူအဆ မတူတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အေပၚမွာလည္း ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တာပါ။”

ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး တုန္းကေတာ့ စစ္အစိုးရကို ႏုိင္ငံေရးအရ စိန္ေခၚမႈ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါေတာ့ခင္ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ က်ေတာ့ေရာ ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ဘာသာေရး အသုိင္းအ၀ုိင္းေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးအရ သူတုိ႔အာဏာ တည္ၿမဲေရးကို စိန္ေခၚတာလည္း မရွိဘဲနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ႏွိပ္ကြပ္ရတယ္လို႔ ယူဆပါသလဲ ခင္ဗ်။

“က်ေနာ့္အထင္ကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ အေနအထားက အားေပ်ာ့ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔အတူ ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကုိပါ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတာပါ။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးၾက သံဃာေတာ္ေတြက လူထုကို ဦးေဆာင္လာၾကေတာ့ သူတုိ႔ ပုိၿပီးေတာ့ စိုးရိမ္လာၾကပါတယ္။ သံဃာေတာ္ေတြရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ လႈပ္ရွားမႈကို လူထုက တခဲနက္ ေထာက္ခံခဲ့ၾကတာပါ။”

လြတ္လပ္စြာ ဘာသာကုိးကြယ္ခြင့္ကို က်င့္သုံးလုိ႔ အဖမ္းအဆီး ခံေနရတဲ့ လူေတြကုိ လႊတ္ေပးဖုိ႔ ဆုိတာလည္း ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ပဲ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္မႈ သက္သက္ေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးခံေနရသူ ဆုိတာေရာ ျမန္မာျပည္မွာ ရွိေနပါသလား။

“သံဃာေတာ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဆႏၵျပလို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရကို ေ၀ဖန္လုိ႔ ေထာင္ဒဏ္ က်ခံေနရတာေတြ ရွိပါတယ္။ မွ်တတဲ့ တရားစီရင္မႈ မရွိဘဲ ခုခံကာကြယ္ပုိင္ခြင့္ မရွိဘဲ က်ခံေနရတာပါ။ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြလည္း ခံၾကရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ဆုိတာကလည္း ဓာတ္ဆီေစ်းနဲ႔ ကုန္ေစ်းႏႈန္း ကိစၥခ်ည္း မဟုတ္ဘဲ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေတာင္းဆုိတဲ့ပြဲလို႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။”

ဒီလုိဆုိရင္ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဘာသာေရး ဖိႏွိပ္မႈေတြဟာ ေၾကာက္စိတ္၊ တနည္းအားျဖင့္ စိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲၿပီး လုပ္ေနတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ဆုိပါေတာ့ခင္ဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ စိုးရိမ္စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥကုိ ကုစားတဲ့ေနရာမွာ ဖိအားေပး ေျခာက္လွန္႔တဲ့နည္းထက္ အားေပး ကုသေရးနည္းက ပုိၿပီးေတာ့ မသင့္ေလ်ာ္ေပဘူးလား ခင္ဗ်။ အခု ခင္ဗ်ားတုိ႔ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ပိုၿပီး ဖိအားေပး အေရးယူဖို႔သာ ေတာင္းဆုိထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

“ကုလသမဂၢေရာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကပါ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူၿပီးေတာ့ သိသာထင္ရွားတဲ့ တုိးတက္မႈေတြ လုပ္ေအာင္ ဖိအားေပးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ထားၾကတာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ လႊတ္ေပးဖုိ႔ ဆုိတာမ်ဳိးပါ။ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ဒီအတုိင္းပဲ လုိက္ပါ ေတာင္းဆုိေနပါတယ္။ ဒီေတာင္းဆုိခ်က္ေတြဟာ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူဖုိ႔ သက္သက္ မဟုတ္ဘဲ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ဖိအားေပးမႈ ႏွစ္ခ်က္စလုံး ပါ၀င္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါဟာ အသင့္ေလ်ာ္ဆုံး မူ၀ါဒပါ။”

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေကာ္မရွင္ (USCIRF) က အေရွ႕အာရွဆုိင္ရာ မူ၀ါဒေရးရာ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး စေကာ့ ဖိလစ္ဆီကုိ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

USCIRF ရဲ႕ ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အစုိးရ အေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္သင့္တယ္ ဆုိတဲ့ ေထာက္ခံ တင္ျပခ်က္ေတြလည္း ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒကို က်န္ မဟာမိတ္ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ပါ ညိႇႏႈိင္းဖို႔၊ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ အလြဲသုံးစား လုပ္သူေတြကုိ ခ်က္ခ်င္း ရပ္ဆုိင္းသြားေအာင္ ဖိအားေပးဖို႔၊ ကုလသမဂၢရဲ႕ သံတမန္ေရး အားထုတ္မႈေတြကို ပံ့ပုိးေပးဖို႔၊ ျမန္မာ အရပ္သား အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ စုေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ အားထုတ္မႈေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ အားျဖည့္တင္းေပးဖို႔ ဆုိတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။