အေမရိကန္ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က ျမန္မာေရြးေကာက္ပြဲကို ေဝဖန္

မဇၩိမသတင္းဌာန

ကမၻာတဝွမ္း ဒီမုိကေရစီမူဝါဒမ်ား ထြန္းကားျပန္႔ပြားေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ နာမည္ၾကီး အေမရိကန္အဖြဲ႔တခုက ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ယခုအတုိင္းသာ က်င္းပမည္ဆိုပါက ႏိုင္ငံတကာ လက္ခံႏိုင္မည့္ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုမည္ မဟုတ္ဘဲ တရားဝင္မႈ ရရွိမည္မဟုတ္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလိုက္သည္။

ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အင္စတီက်ဳ (NDI) က တနဂၤေႏြေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ ၎တုိ႔၏ `အေျခခံအားျဖင့္ပင္ ဒီမုိကေရစီမက်ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ မူေဘာင္မ်ား´ အမည္ရွိ သုေတသန စာတမ္းတြင္ ၎တို႔၏ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပေရးသားလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ၾကာျမင့္စြာကတည္းက အမ်ားတကာ ဝိုင္းဝန္း ေဝဖန္ခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတို႔အေပၚ အေျခခံ ျပဳလုပ္ကာ၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ အတြင္း ပထမဆံုး က်င္းပမည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ `လိုခ်င္သည့္ ရလဒ္ ရရွိေစရန္ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ထားသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားေသာ အနိမ့္ဆံုး စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားကိုပင္ မမီေၾကာင္း´ ေရးသားထားသည္။

အထူးသျဖင့္ ယခုေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္စဥ္သည္ လူထုဆႏၵကို အေျခခံသည့္ အစိုးရ၊ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လြတ္လပ္စြာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ႏွင့္ ဘက္မလိုက္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ စီမံခန္႔ခြဲေရးတို႔တြင္ အာမခံခ်က္ရွိမည္ မဟုတ္ေပ။

ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ေပၚေပါက္လာမည့္ အစိုးရ၏ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ေဒသႏၲရအဆင့္တြင္ အသစ္ေပၚေပါက္လာမည့္ အစိုးရသည္ `တကယ္တမ္းသာ အာဏာကို တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားထံ ခြဲေဝအပ္ႏွင္းခဲ့မည္ဆုိပါက ေဒသႏၲရအစိုးရတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ား လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ပိုမိုရရွိေစမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ အလားအလာကို မေတြ႔ရွိရေၾကာင္း´ NDI က သံုးသပ္ေရးသားထားသည္။

စစ္အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကုိ ဖြဲ႔စည္းထားရွိမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ဤေကာ္မရွင္သည္ လြတ္လပ္မႈ မရွိ႐ံုသာမက လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာတြင္ လိုအပ္သည့္ ဘက္မလိုက္မႈႏွင့္ ထင္သာျမင္သာ ရွိမႈတို႔လည္း ရွိလိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု အဆိုပါ အေမရိကန္ အဖြဲ႔အစည္းၾကီးက ေဝဖန္သည္။

`ထို႔ေၾကာင့္ ၿခံဳ၍ေျပာရလွ်င္ ယခုစီစဥ္ထားသည့္အတိုင္းသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို က်င္းပခဲ့မည္ဆိုပါက ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ ပိုမို၍ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္မႈလည္း ရွိလာလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ စစ္အစိုးရ၏ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၂ဝ လံုး ျပဳမူခဲ့ပံုမ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ အာဏာကို ျဖစ္သည့္နည္းႏွင့္ ဆက္လက္ဖက္တြယ္ထားရန္သာ လုပ္ေဆာင္ေနသည္မွာ ထင္ရွားလွသည္´ ဟုလည္း အစီရင္ခံစာက သတိေပးထားသည္။

NDI သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ကမၻာတဝွမ္း က်င္းပခဲ့သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေပါင္း ၁၅ဝ ေက်ာ္ကို ေလ့လာသံုးသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔မူ အဆိုပါအဖြဲ႔ၾကီးက ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် သြားေရာက္ေလ့လာခြင့္ မရရွိခဲ့ေပ။

`ေပၚေပါက္လ်က္ရွိေသာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ ဥပေဒက ႏိုင္ငံတကာ အကဲခတ္မ်ား လာေရာက္ေလ့လာခြင့္ ျပဳမည္ဆိုလွ်င္ပင္ NDI က မိမိ၏ အကဲခတ္မ်ားကို ေစလႊတ္ေလ့လာေစမည္ မဟုတ္ေပ။ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒက စစ္တပ္ကို တိုင္းျပည္၏ အရွင္သခင္မ်ားအျဖစ္ ထာဝရတည္တံ့ေစရန္ အာမခံခ်က္ ေပးထားျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္´ ဟု အစီရင္ခံစာ ျပဳစုသူမ်ားက ေရးသားထားသည္။

NDI သည္ အျခား အစိုးရအေထာက္အပံ့ခံ ဒီမိုကေရစီမူဝါဒမ်ား ထြန္းကားျပန္႔ပြားေရး လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အေမရိကန္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားလိုပင္ ဒီမိုကေရစီမူဝါဒမ်ားအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနသူဟူေသာ မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္ကာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ အက်ဴိးစီးပြားမ်ား ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္သာ ေဆာင္ရြက္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း ေဝဖန္တိုက္ခိုက္ခံေနရသည္။

၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္အတြင္း ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ယူကရိန္းႏိုင္ငံ လိေမၼာ္ေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး NDI ႏွင့္ အလားတူ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အခန္းက႑ႏွင့္ ယင္းတို႔၏ သက္ေရာက္မႈကို ေလ့လာစံုစမ္းခဲ့သည့္ ဂါးဒီးယန္း သတင္းစာၾကီး၏ သတင္းေထာက္ Ian Traynor က `ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို မဲပံုးမ်ား၊ အာဏာ ဖီဆန္မႈမ်ားမွတဆင့္ ရယူေရးသည္ အလြန္ေခတ္စားလာခဲ့ၿပီး သံုးစြဲေသာ နည္းလမ္းမ်ားမွာလည္း အျခားျပည္သူမ်ား၏ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ အလားတူ အႏိုင္ရေစရန္ ပံုစံခြက္တခု ျဖစ္လာခဲ့သည္´ ဟု ေရးသားခဲ့သည္။