ရာဇ၀တ္ေကာင္ စစ္ေခါင္းေဆာင္

ေအာင္ေက်ာ္ခင္(ေခတ္ၿပိဳင္)

စစ္တပ္မွာ တာ၀န္အရွိဆုံးဟာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းသာျဖစ္တယ္။ စစ္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းက သူခုိးဓားျပျဖစ္ေနရင္ စစ္တပ္ ပ်က္စီးတာပဲ။ ဗမာစစ္တပ္ကုိ သူခုိးဓားျပဘ၀ေရာက္ေအာင္ ပုိ႔ေပးရာမွာ တာ၀န္အရွိဆုံးဟာ ဗိုလ္ေန၀င္းနဲ႔ ဗိုလ္သန္းေရႊ ျဖစ္တယ္။ ဗိုလ္ေန၀င္းနဲ႔ အေပါင္းအပါေတြကေတာ့ ေသကုန္ပါၿပီ။ ဗိုလ္သန္းေရႊနဲ႔ အေပါင္းအသင္းကေတာ့ ရမ္းလုိ႔ၾကမ္းလုိ႔ ေကာင္းတုန္း။ သူတုိ႔ကုိ အေရးယူမယ့္သူေတြ မရွိတဲ့အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ဖုိ႔ ဇာတ္တုိက္ေနျပန္ၿပီ။ ေနာက္ဆုံးမွာ ဒီသူခုိးဓားျပအစုိးရကုိပဲ ကမာၻက အသိအမွတ္ျပဳရမလုိျဖစ္ေနတယ္။ အာဏာရွိတုန္း အားရပါးရခုိးၿပီး အနားယူတဲ့အခါမွာ တရားစြဲမခံရေအာင္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုိ အတင္းအဓမၼ ျပ႒ာန္းလုိက္တယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုိ သူခုိးဓားျပ ကာကြယ္ေရးဥပေဒလုိ႔ ေခၚႏုိင္တယ္။

အေၾကာင္းကေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ အခန္း (၁၄) ပုဒ္မ (၄၄၅) မွာ န၀တ၊ နအဖအစုိးရေတြ လက္ထက္မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူေတြကုိ ဘယ္သူကမွ အေရးယူခြင့္မရွိဘူးလုိ႔ ေရးထားလုိ႔ပဲ။ အတိအက်ေျပာရင္ “…….ယင္းအဖြဲ႔၊ သုိ႔မဟုတ္ အဖြဲ႔၀င္တဦးဦး၊ သုိ႔မဟုတ္ အစုိးရအဖြဲ႔၀င္တဦးဦး၏ တာ၀န္အရ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအေပၚ အေၾကာင္းျပဳလ်က္ ယင္းတုိ႔အား တရားစြဲဆုိျခင္း၊ အေရးယူျခင္း မရွိေစရ” လို႔ ေရးထားတာမို႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း ခုိး၀ွက္သူ၊ မုဒိမ္းက်င့္သူနဲ႔ အာဏာအလြဲသုံးစားလုပ္သူေတြကုိ ေနာက္တက္မယ့္ အစုိးရက အေရးယူပုိင္ခြင့္ မရွိဘူးလုိ႔ ကာကြယ္လုိက္တာပဲ။

ဒါေပမယ့္ အရပ္သားေတြကုိ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္ေနတဲ့ ဗမာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးကုိ ျပည္တြင္းဥပေဒက အကာအကြယ္မေပးနုိင္ဘူးလုိ႔ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒကဆုိေၾကာင္း နယူးေရာက္အေျခစုိက္ Transitional Justice အဖြဲ႔က ၂၀၀၉ စက္တင္ဘာမွာ ထုတ္ေ၀တဲ့ Impunity Prolonged: Burma and its 2008 Constitution ဆုိတဲ့ (၄၅) စာမ်က္ႏွာ စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗမာစစ္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းကုိ ႏုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးမွာ စုံစမ္းစစ္ေဆးအျပစ္ေပးဖုိ႔ ဒီမုိကေရစီသမားေတြက လုိလားၾကတယ္။ ဆူဒန္အစုိးရ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ စုံစမ္းၿပီး အေရးယူဖုိ႔ ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရးေကာင္စီက နုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံး International Criminal Court (ICC) ကုိ ၂၀၀၅ မတ္လမွာ ၫႊန္းလုိက္တဲ့အခါမွာ (၄) ႏွစ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ၂၀၀၉ မတ္လမွာ ဆူဒန္သမၼတ အုိမာဘတ္ရွားကုိ ဖမ္းဆီးဖုိ႔ ၀ရမ္းထုတ္လုိက္တယ္။ လက္ရွိ အစုိးရအႀကီးအကဲကုိ ဖမ္း၀ရမ္းထုတ္တာ ဒါဟာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ျဖစ္တယ္။

ႏုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးရဲ႕ အားနည္းခ်က္တခုက ၂၀၀၂ ဇူလုိင္လ (၁) ရက္ေန႔မတုိင္မီက က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ အေရးမယူႏုိင္တာပါပဲ။ ၂၀၀၂ ဇူလုိင္လ (၁) ရက္ေန႔က စတင္က်င့္သုံးတာမုိ႔ အဲဒီေနာက္ပုိင္းက အမႈေတြကုိသာ စစ္ေဆးပုိင္ခြင့္ရွိတယ္။ ေနာက္တခ်က္က တရားခံကုိဖမ္းမယ့္ ရဲအဖြဲ႔မရွိတာပါပဲ။ ႏုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးကုိ တည္ေထာင္တဲ့ ေရာမစာခ်ဳပ္၀င္ႏုိင္ငံေတြက ဖမ္းေပးမွပဲ ႐ုံးတင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဖမ္း၀ရမ္းထုတ္လုိက္လုိ႔ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏုိင္ငံမွာ ဇိမ္ယူေနတဲ့ ကြန္ဂုိသမၼတေဟာင္း ဘန္းဘား ၂၀၀၈ ေမလမွာ အဖမ္းခံလုိက္ရတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးက အေရးယူခံရသူေတြဟာ ႏုိင္ငံျခားမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္မသြားႏုိင္ေတာ့ဘူး။ တနည္းဆုိရင္ေတာ့ ဒီလုိလူမ်ဳိးေတြကုိ လူဆုိးအျဖစ္ ႏုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးက သတ္မွတ္လုိက္တာမုိ႔ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအသုိင္းအ၀ုိင္းမွာ ၀င္ဆံ့ဖုိ႔ မလြယ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ သူခုိးက လူလူဟစ္လုိ႔မရေအာင္ လုပ္လုိက္တဲ့သေဘာပါပဲ။
ေတာင္အာဖရိက၊ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္၊ မြန္ဂုိးလရားနဲ႔ ဗင္နီဇြဲလား ႏုိင္ငံက တရားသူႀကီးေဟာင္း (၅) ေယာက္ဟာ ကုလသမဂၢထုတ္ျပန္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းကုိခ်ည္း ေလ့လာၿပီး ၂၀၀၉ ေမလမွာ (၁၁၄) မ်က္ႏွာ Crimes in Burma ဆုိတဲ့ အစီရင္ခံစာကုိ ထုတ္ျပန္တယ္။ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္ဥပေဒမဟာဌာနက ထုတ္ျပန္တာမို႔ ဟားဗတ္အစီရင္ခံစာလုိ႔ လူသိမ်ားတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဗမာစစ္တပ္က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈမ်ဳိးစုံအေၾကာင္း ကုလသမဂၢဟာ အသိဆုံးျဖစ္တယ္။ ဒီရာဇ၀တ္မႈေတြဟာ ေရာမစာခ်ဳပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အရပ္သားထုအေပၚမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီေလာက္ ဆုိး၀ါးတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတာေတာင္ ကုလသမဂၢဟာ ဘာမွ မလုပ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဆုိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ကိစၥကုိ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးကုိ အေရးယူခုိင္းဖုိ႔ ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရးေကာင္စီက ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လုိ႔ တုိက္တြန္းထားတယ္။ ႏုိင္ငံတကာခုံ႐ုံးကုိ ရည္ၫႊန္းဖုိ႔ ခက္ေနရင္လည္း ျမန္မာျပည္ဆုိင္ရာ အထူးခုံ႐ုံး Special Tribunal ကုိ ဖြဲ႔စည္းဖုိ႔ အႀကံေပးထားတယ္။ ျမန္မာ့ကိစၥမွာ ကုလသမဂၢဟာ ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ဘဲျဖစ္ေနတာကုိ ရပ္ဆုိင္းဖုိ႔ ေကာင္းၿပီလုိ႔ တရားသူႀကီးေဟာင္း (၅) ဦးက ေျပာလုိက္တာပါပဲ။

နအဖစစ္အစုိးရ က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီး နအဖကုိ လက္နက္မေရာင္းဖုိ႔ ပိတ္ပင္တားျမစ္ပါရန္ ႏုိင္ငံေပါင္း (၂၉) ႏုိင္ငံမွ လႊတ္ေတာ္အမတ္ (၄၄၂) ဦး ကုိယ္စား ဂ်ပန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ (၂) ဦးက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ (၁၀) ရက္ေန႔က ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရးေကာင္စီဥကၠ႒ႏွင့္ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းဆီကုိ စာေရးတင္ျပလုိက္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈႀကီးေတြ ျဖစ္ပြားေနတာကုိ ကုလသမဂၢေအဂ်င္စီေတြက မွတ္တမ္းတင္ထားေပမယ့္ အေရးယူတာမ်ဳိးမရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ နအဖစစ္အစုိးရကုိ ရာဇ၀တ္ေၾကာင္းအရ အေရးယူသင့္တာ ၾကာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ဂ်ပန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ အာဇူးမားကုိႏုိနဲ႔ တာဒါရွိအီႏုဇူကာတုိ႔က တင္ျပထားတာပါပဲ။ ၁၉၉၆ ကစၿပီး ျမန္မာျပည္အေရွ႕ပုိင္းေဒသမွာ တုိင္းရင္းသားေက်းရြာ (၃,၅၀၀) ေက်ာ္ကုိ နအဖစစ္တပ္က ဖ်က္ဆီးခဲ့ေၾကာင္း၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ အုိးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္သြားသူ အနည္းဆုံး (၈၀,၀၀၀) ေက်ာ္ရွိေၾကာင္းကိုလည္း ေဖာ္ျပထားတယ္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဗမာစစ္အစုိးရဟာ လူ႔အခြင့္အေရးအားလုံး ခ်ဳိးဖ်က္ေနတာမို႔ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္တာဟာ မူ၀ါဒလမ္းစဥ္လုိ႔ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ ေတာမတ္စ္ကင္တားနားက လြန္ခဲ့တဲ့ မတ္လအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဗမာစစ္တပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးဖ်က္မႈဟာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ (သုိ႔မဟုတ္) ႏုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံ႐ုံးက စစ္ေဆးႏုိင္တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ အပုိဒ္ (၁၂၁) မွာ ကင္တားနားက ေဖာ္ျပတယ္။ အႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးဖ်က္ေနတာကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးအေရးယူဖုိ႔ အစုိးရမွာ တာ၀န္ရွိေပမယ့္ အစုိးရကုိယ္တုိင္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးဖ်က္ေနတာေၾကာင့္ တာ၀န္ယူမယ့္သူမရွိျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဒီလုိ တာ၀န္မဲ့ေနတာကုိ ေထာက္ၿပီး ျမန္မာျပည္က စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ ကုလသမဂၢက ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔စုံစမ္းစစ္ေဆးႏုိင္တယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာအပုိဒ္ (၁၂၂) မွာ မစၥတာကင္တားနားက ေဖာ္ျပထားတယ္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရးပါတီႀကီး (၂) ခုမွ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ (၃၃) ဦးကလည္း ဗမာစစ္အစုိးရ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ကုလသမဂၢေကာ္မရွင္ဖြဲ႔သင့္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Hilary Clinton ဆီကုိ လြန္ခဲ့တဲ့ ဇူလုိင္လက စာေရးတုိက္တြန္းပါတယ္။ အခုတခါ အုိဘားမားအစုိးရက ဗမာစစ္အစုိးရ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈႀကီးေတြကုိ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ၿပီး စုံစမ္းအေရးယူဖုိ႔ သေဘာတူတယ္လုိ႔ လြန္ခဲ့တဲ့အပတ္က ေျပာလာျပန္တဲ့အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ၿပီး မ်က္လွည့္ျပဖုိ႔ ႀကံစည္ေနတဲ့ ဗမာစစ္သူခုိးကုိ မီးေမာင္းထုိးျပသလုိ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဗိုလ္သန္းေရႊ၊ ဗိုလ္ေမာင္ေအးနဲ႔ အေပါင္းပါေတြကုိ ရာဇ၀တ္ေကာင္ျဖစ္ေၾကာင္း စီရင္ခ်က္ခ်ဖုိ႔ လုိတယ္။ ဗမာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ရာဇ၀တ္ေကာင္ပါလား ဆုိတာကုိ ကမာၻက လက္ခံလာဖုိ႔လုိတယ္။ ရာဇ၀တ္ေကာင္အျဖစ္ ကမာၻ႔တရား႐ုံးက သတ္မွတ္ထားတာေၾကာင့္ ဒီလူေတြ အာဏာလက္လြတ္ျဖစ္သြားမွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ေနာက္တက္လာမယ့္ စစ္ဗုိလ္ေတြ ထင္သလုိမလုပ္ရဲေအာင္ ဟန္႔တားႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ယူဆရတယ္။