ျမန္မာစစ္အစိုးရ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ခုံ႐ုံးဖြဲ႕စစ္ေဆးေရး လက္ေတြ႕ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔ HRW တုိက္တြန္း

(VOA သတင္းမွ)
17 March 2010

ျမန္မာစစ္အစုိးရက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ စုံစမ္း ေဖာ္ထုတ္ေပးဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ရဲ႕ အဆုိျပဳခ်က္ မလဲြမေသြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနတဲ့ Human Rights Watch အဖြဲ႕က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီေကာ္မရွင္ကုိ အခ်ိန္ဆြဲမေနဘဲ အျမန္ဆုံး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးဖုိ႔လည္း ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာစစ္အစုိးရ အာဏာပုိင္ေတြ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ မူေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႕စည္း စုံစမ္းစစ္ေဆးေပးဖုိ႔ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကုိ တင္သြင္းတဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ တုိးမာ့စ္ အုိေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) က ထည့္သြင္း အဆုိျပဳခဲ့တာပါ။
မစၥတာ ဘရက္ဒ္ အဒမ္စ္ (Brad Adams) ဟာ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ အာရွေဒသေရးရာ အမႈေဆာင္ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ျဖစ္ပါတယ္။ သူက မစၥတာ ကင္တားနားရဲ႕ အဆုိျပဳခဲ့တဲ့ အဲဒီ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ေသခ်ာေပါက္ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ က်ေနာ္ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕ျဖစ္ရင္ သူတုိ႔ပဲ အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေကာ္မရွင္ အျမန္ဖြဲ႕ျဖစ္မလား ဆုိရင္ေတာ့ မဖြဲ႔ျဖစ္ဘူးလုိ႔ပဲ က်ေနာ္ ေျဖရမွာပဲ။ ဒါဟာ ႏုိင္ငံတကာမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ တူညီတဲ့ သေဘာတူညီမႈ ရရွိေရးအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ ေျခလွမ္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေကာ္မရွင္ ခပ္ျမန္ျမန္ ဖြဲ႕ျဖစ္ရင္ေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အံ့အားသင့္မိမွာပဲ။

“ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အစုိးရ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျမန္မာစစ္အစုိးရ ဘာလုပ္မလဲ ဆုိတာကုိ ေစာင့္ၾကည့္ၾကလိမ့္ဦးမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အေပၚ စိတ္ပ်က္မႈေတြ ရွိခဲ့ရင္ေတာ့ ဒီေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းေရးကုိ တုိင္းျပည္အမ်ားစုက ေထာက္ခံၾကလိမ့္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။”
နယ္စပ္ တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ တရားလက္လြန္ ျဖစ္ေပၚေနတာေၾကာင့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္း စုံစမ္းေပးဖုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕အေနနဲ႔ ေတာင္းဆုိလာခဲ့တာ ၾကာေပမဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္၊ အျပန္အလွန္ ေျပာဆုိ ေဆြးေႏြးေနၾက႐ုံထက္ ပုိမလာခဲ့တဲ့အတြက္ လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ၿပီလို႔ မစၥတာ ဘရက္ဒ္ အဒမ္စ္က ေျပာပါတယ္။

“ဘာမွ ထူးျခားေျပာင္းလဲမႈ မရွိတဲ့ အစီရင္ခံစာေတြ ေရးေနၾကမယ့္အစား ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္း အေနနဲ႔ လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္ၿပီလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ထင္တယ္ေလ။ ကုလသမဂၢက ဦးေဆာင္ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးလုိ႔ ရလာတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကတဆင့္ သက္ဆုိင္သူေတြကုိ အေရးယူ အျပစ္ေပးတာ အပါအ၀င္ ဘာလုပ္သင့္တယ္ ဆုိတာကုိ တင္ျပသင့္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ထင္ပါတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရး အထူးစုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမႉးတဦး အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔ တရား၀င္ အဆုိျပဳတာ ဒါ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျဖစ္ပါတယ္။

စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းတဲ့ ေနရာမွာလည္း ႏုိင္ငံေရးအရ လုပ္ေဆာင္လုိတဲ့ ဆႏၵရွိရင္ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္လုိ႔ မစၥတာ ဘရက္ဒ္ အဒမ္စ္က ေထာက္ျပပါတယ္။
“ဒီေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ဖုိ႔က ႏုိင္ငံေရးအရ လုပ္ေဆာင္လုိစိတ္ ရွိဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္း တဦးတည္းလည္း ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လုိက္လုိ႔ ရပါတယ္။ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ အရင္ အဲဒီလုိ လုပ္ခဲ့တဲ့ သာဓကေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အေရးေတြကုိ ေထာက္ခံ အားေပးၾကတဲ့ အေရးပါတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံေတြ၊ ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယ စတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ၊ ဒါမွမဟုတ္ အေထြေထြ ညီလာခံက တဆင့္ ဒီေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းေရးကုိ ေတာင္းဆုိႏုိင္ပါတယ္။”

ဒါမွမဟုတ္လည္း အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းေပးဖုိ႔ ဖိအားေပးလုိ႔ ရႏုိင္သလုိ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ ႐ုံးထုိင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး နာဗီ ပီေလး (Navi Pillay) တဦးတည္းကလည္း ဆုံးျဖတ္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းလုိ႔ ရႏုိင္ပါတယ္လုိ႔ သူက ဆက္ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕ေရး၊ မဖြဲ႕ေရး ဆုိတာထက္ ဘယ္ေတာ့ဖြဲ႕မလဲဆုိတဲ့ ေမးခြန္းက အဓိက က်ပါတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
တကယ္လုိ႔ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ကုိယ္တုိင္၊ ဒါမွမဟုတ္ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးက စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ် လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရင္ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီ အၿမဲတမ္းအဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံေတြလည္းျဖစ္၊ စစ္အစုိးရနဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့ မဟာမိတ္ ႏုိင္ငံေတြလည္းျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ႐ုရွားႏုိင္ငံတုိ႔ အေနနဲ႔လည္း ကန္႔ကြက္ပုိင္ခြင့္ မရွိဘူးလုိ႔ မစၥတာ ဘရက္ဒ္ အဒမ္စ္က ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ မစၥတာ တုိးမာ့စ္ အုိေဟး ကင္တားနားဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီ လလယ္ပုိင္းတုန္းက တရား၀င္ သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကုိ သူေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
မစၥတာ ကင္တားနား တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းေရး အဆုိျပဳခ်က္ကုိ ေထာက္ခံေၾကာင္း ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံကေတာ့ တရား၀င္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။